Człowiek i kamień w różnych dziedzinach życia. Historia
Kamień jest materią niezwykłą, od tysiącleci wykorzystywany przez człowieka w niemal każdej dziedzinie życia. Początków fascynacji kamieniem należy szukać w epokach prehistorycznych a mianowicie w paleolicie tzw. epoce kamienia łupanego. Wtedy to przodkowie człowieka współczesnego w okresie paleolitu dolnego zaczęli wyrabiać pierwsze prymitywne narzędzia z kamienia. Za pierwsze narzędzia wykonane ręką człowieka uznaje się tzw. narzędzia otoczkowe i odłupce wykonywane prze homo erectusa- człowieka wyprostowanego i neandertalczyka. Pod koniec epoki paleolityczne człowiek współczesny homo sapiens formował więzi społeczne , żył w gromadach, zamieszkiwał jaskinie i szałasy, wykonywał narzędzia i przedmioty kultu z kości i kamienia oraz oddawał cześć siłą natury.
Kult kamienia
Kultury neolityczne około 5000 lat p.n.e. zaczęły budować miejsca kultu tzw. budowle megalityczne. Jego przykładem może być najbardziej znana kulturze masowej konstrukcja jaką jest Stonehenge. Nazwa megalit wywodzi się greckich słów megas – litos, czyli wielki kamień. Obszar występowania takich budowli objął całą Europę. Do najciekawszych należą świątynie megalityczne na Malcie Ġgantija wybudowana 360 p.n.e. Cechą wspólną budowli był materiał, czyli obrobione ogromne kamienne bloki łączone bez użycia zaprawy, oraz przeznaczenie sakralne, kultowe bądź astronomiczne. Również na terenie Polski występują budowle megalityczne, należą do nich grobowce bezkomorowe z charakterystycznym obstawą z głazów tzw. kopce kujawskie. Grobowce te miały kształt trapezu i posiadały jedną kamienną komorę z przodu będącą miejscem pochówku. Współcześnie tematem kamienia zajmuje się wiele dziedzin wiedzy m.in. kulturoznawstwo, archeologia, geologia, religioznawstwo i inne. Szczególnie ciekawym wydaje się związki kamienia z kultami religijnymi. Kamień pełnił swą magiczną sakralną funkcję już w czasach pierwotnych jednak współczesny człowiek praktykujący religię monoteistyczną, czy też politeistyczną znajdzie wiele nawiązań do kamienia jako elementu sakralnego. W religii chrześcijańskiej kamień był nośnikiem Słowa Bożego, XIII przykazań zostało wykutych na kamiennych tablicach i przekazane Mojżeszowi, karą za złamanie przykazań było kamieniowanie. Islam również posiada artefakty z kamienia, którym wierni oddają cześć, należy do nich Hadżar z Mekki.
Święty kamień
Święty kamień Islamu ma posiadać szczególne właściwości, ma nie tonąć i pochodzić bezpośrednio z nieba, muzułmanie podróżujący do Mekki całują lub dotykają i pozdrawiają kamień przez wzniesienie prawej ręki w jego kierunku. Kamień oczywiście, pomijając jego znaczenie religijne stanowi materiał budowlany, tworzywo sztukatorskie, materię twórczą. W kamieniu tworzyli najwybitniejsi rzeźbiarze starożytności. Początkowo ich dzieła miały charakter sakralny, i tworzyli je na potrzeby świątyń. Jednak z biegiem czasu tematyka stała się bardziej ludzka, zaczęto interesować się ruchem i pięknem ludzkiego ciała. Do najbardziej rozpoznawalnych rzeźbiarzy antyku należeli tworzący w V-IV p.n.e. Fidiasz, Nyron i Poliklet. Za najbardziej rozpoznawalną grecką rzeźbę antyczną można uznać Dyskobola Myrona, czy też Wenus z Milo nieznanego twórcy. W okresie średniowiecza i renesansu kamień był wykorzystywany powszechnie jako materiał budowlany i sztukatorski. Praktycznie każda chrzcielnica romańska, gotycki portal, maszkaron w zwięczeniach gotyckich budowli wykonane były przez kamieniarskich mistrzów.
Popularność kamienia
Kamień był materiałem niezwykle popularnym, wynikało to z jego dostępności, a przede wszystkim z jego trwałości. Większość budowli obronnych budowanych było z kamienia, z uwagi na niepalność, oraz odporność na zniszczenia mechaniczne. Kamień miał również zastosowanie jako budulec dróg, mostów, był wykorzystywany jako element trący w żarnach i młynach. W średniowieczu miał również znaczenie karno-prawne, z kamienia wykonywano pręgierze w miastach, które służyły wykonywaniu kary chłosty. Osoby skazane na kary hańbiące zmuszane były do noszenia tzw. kamieni pokutnych. Kamień był również wykorzystywany jako element w stosunkach sąsiedzkich, za jego pomocą wyznaczano granice działek, a nawet państw. Obecnie kamień nie ma już takiego znaczenia symbolicznego, ale raczej praktyczne. Stanowi doskonałą podbudowę pod drogi, materiał sztukatorski, element dekoratorski, służy jako okładzina, wykorzystywany jest przez posadzkarzy, speców od elewacji, budowniczych ogrodzeń, oraz mistrzów kamieniarskich przy wykonywaniu trwałych nagrobków. Oczywiście jego trwałość zależy od jego cech fizycznych, jednak dzięki wykorzystaniu nowoczesnej chemii budowlanej i trwałych klejów możliwe jest znaczne zwiększenie jego długowieczności i cech użytkowych.