Litery okuwane
Litery okuwane a la relief, od dawien dawna należą do kamieniarskiej klasyki repertuarowej. Wprawdzie dziś nie są tak popularne jak na początku naszego wieku i w okresie międzywojennym, to jednak prawdziwi koneserzy i znawcy sztuki literniczej cenią je bardzo wysoko za walor estetyczny.
Litery okuwane - to ulubiony niegdyś temat egzaminacyjny z praktycznej nauki zawodu. Wielu adeptów sztuki literniczej musiało wykazać swój kunszt we władaniu dłutem na przykładzie napisów reliefowych. Jest to bowiem w aspekcie technologicznym zadanie dość trudne pogranicze liternictwa i płaskorzeźby. Ten rodzaj liternictwa bezsprzecznie można zakwalifikować do rzemiosła artystycznego. Wydaje się, że jednym z głównych powodów, dla których kamieniarze niechętnie i sto- sunkowo rzadko realizują pismo reliefowe jest nie tylko wysoki poziom trudności (szczególnie w zakresie projektowania), lecz także pracochłonność. W praktyce zawodowej najczęściej projekty graficzne wykonują kwalifikowani plastycy a realizację projektów w kamieniu powierza się doświadczonym liternikom, którzy mają bardzo dobrze opanowany warsztat i lepiej czują materię.
Współcześnie relief głęboki jest realizowany w różny sposób. Stosuje się plotery grawerujące komputerowo tzw. frezarki Stosuje się również metodę głębokiego piaskowania na grubych foliach. Jednakże i tu występuje ograniczenie. Reliefy głęboko piaskowane dobrze wychodzą w izotropowych, jednorodnych materiałach kamiennych. W kamieniach niejednorodnych podczas metody piaskowania powierzchnię uzyskuję się nierówną z dużymi wżerami w słabszych miejscach granitów.
W Niemczech - reliefy są bardzo popularne i wysoko cenione, albowiem stanowią widoczny ślad artystycznego rękodzieła. W rzeczy samej - w technologii niemieckiej w dalszym ciągu praktykuje się okuwanie ręczne, aczkolwiek używa się tu dłut najnowszej generacji do młotków pneumatycznych. Ostatnią fazą takiej obróbki jest retusz wykonywany konwencjonalnymi dłutkami. Precyzji ręcznego dłuta nie da się niczym zastąpić. Charakterystyczną cechą niemieckiej technologii są pola międzyliterowe i spacje wykonywane do krawędzi wzajemnych przenikań okuwanych płaszczyzn. Można to uznać za dodatkowy walor estetyczny, dodający estetyki takim napisom. W dzisiejszych czasach jednak coraz częściej wykonanie takiego liternictwa powierza się maszynom cnc, które z w iększą precyzją i dokładnością są w stanie wykonać rodzaj okuwanego liternictwa w kamieniu.