Klej do granitu, szybko czy wolno wiążący?
Na rynku występuje wiele rodzajów klejów do łączenia kamienia naturalnego jak granit czy marmur. Większość klejów przeznaczona jest do łączenia granitu z granitem, marmuru z marmurem, ale także różnych rodzajów kamienia ze sobą. Są one produkowane ogólnie do kamienia, do użytku profesjonalnego. Co to oznacza? Ponieważ nie można zarzucić fanatykowi kamienia, że on używa kleju nieprofesjonalnie. Lecz nie o to chodzi. Każda osoba stosująca się do wskazówek mieszania i nanoszenia kleju stara robić się to dobrze i zgodnie z wytycznymi. Natomiast sposoby mieszania oraz nanoszenia klejów na kamień, jakości wykonania łączenia każdy zdobywa osobno wraz z narastającym doświadczeniem.
Mocne, elastyczne, odporne na działanie wody, odporne na wysoką i niską temperaturę oraz warunki atmosferyczne — każdy producent klejów określa cechy w karcie technicznej zgodnie z przeprowadzonymi badaniami laboratoryjnymi. Inne kleje powinny być stosowane na zewnątrz o wysokim narażeniu na wodę, a inne wewnątrz, gdzie nie ma już takich wymagań. Również łączenie kamienia z innymi materiałami jak metal, beton wymaga użycia jeszcze innego rodzaju klejów.
Więc jakie rodzaje klejów kamieniarskich wybrać?
Produkty do klejenia szybkowiążące są klejami na bazie poliestru przeznaczonymi do stosowania z kamieniem naturalnym, zwłaszcza marmurem, ale przy granicie są równie często stosowane. Są to dwuskładnikowe kleje w kolorze miodowym. Są półprzezroczyste, szybkie, bo czas wiązania zaczyna się już od 5 minuty a całkowity czas utwardzenia w temperaturze 25 stopni, wynosi do 18 minut. Kleje te są i łatwe w aplikacji, ponieważ występują w konsystencji stałej w postaci gęstego miodu, gdzie zastosowanie znajdują przy łączeniach elementów i detali kamiennych ze sobą w poziomie i pionie, oraz o konsystencji rzadkiej stosowne w uzupełnieniu ubytków w kamieniu wyłącznie w pozycji poziomej podobny do cienkiego syropu. Wszystkie kleje poliestrowe utwardzają się za pomocą pasty nadtlenek benzoilu, którą należy dokładnie zmieszać z klejem.
Kleje poliestrowe są powszechnie stosowanymi klejami w kamieniarstwie, aż czasami za często i w nieodpowiednich miejscach np. na zewnątrz nie patrząc na warunki, w jakich mają przebywać dziesiątki lat. Wytrzymałość tego rodzaju spoiwa w warunkach zewnętrznych wynosi w zakresie temperatur od +5 do +31 stopni Celsjusza a wytrzymałość na zginanie wynosi 99 Mpa. Natomiast klej ten do warunków wewnętrznych nadaje się idealnie, a jego głównym atutem jest możliwość łatwej obróbki i jego polerowanie, ponieważ jego twardość w skali twardościomierza Shore'a wynosi ASTM D 2240. Kleje poliestrowe produkowane są również w różnych kolorach zbliżonych do kolorów kamienia naturalnego po to, aby umożliwić kamieniarzom szybką pracę bez potrzeby zbędnego marnowania czasu na dobieranie kolorów. Jednak w tym przypadku przewidziane są one do marmuru, trawertynów, piaskowców oraz kamieni bardziej miękkich, ponieważ podczas barwienia kleje nieznacznie tracą swoją siłę łączenia i są po prostu słabsze. Kleje te powinny być stosowane wyłącznie do wnętrz oraz jako system łączenia montażowego.
Klejami bardziej wytrzymałościowymi o zwiększonych parametrach są produkty o składzie żywic estrów winylowych, które w połączeniu z kwasem akrylowym dają właśnie cząsteczki posiadające epoksyd. Tyle z chemii, lecz w przełożeniu na praktykę daje możliwości zwiększonej wytrzymałości na zginanie oraz na kwasy w tym deszcze. Kleje te są klejami dwuskładnikowymi tak jak w przypadku klejów poliestrowych. Zakres wytrzymałościowy klejów epoksydowych oceniany jest do + 77 stopni Celsjusza a minimalny zakres temperatur to -35 stopni Celsjusza a wytrzymałość na zginanie wynosi 132 Mpa. Występujące kleje na rynku mają konsystencję gęstą oraz płynną w zależności od potrzeby zastosowania. Kleje gęste wykorzystywane do klejenia elementów kamiennych przy twardych materiałach jak granit, sjenit czy gnejs w pionie lub pod kątem 45 stopni natomiast kleje płynne do zalewania mikropęknięć, ubytków oraz rys na płytach kamiennych podczas ich produkcji. Dużym atutem klejów epoksydowych jest zdolność utrzymania barwy kleju, nie zmieniając koloru podczas długiego użytkowania w trudnych warunkach zewnętrznych. Bardzo często używany ten rodzaj kleju jest do montażu elewacji kamiennych wentylowanych na konstrukcjach. Kolor klejów epoksydowych jest bezbarwny lub o delikatnym mlecznym zabarwieniu. Kleje te można podbarwiać na dowolny kolor specjalnymi barwnikami rekomendowanymi u producentów.
Jedynym minusem u większości kamieniarzy jest fakt, iż kleje epoksydowe mają dłuższy czas wiązania i zaczyna się on od 6 godziny, lecz czas pełnego utwardzenia i wytrzymałości klej epoksydowy osiąga dopiero po 12 godzinach od zmieszania dwóch składników. Chociaż już teraz wiadomo, że producenci zauważyli tą niedogodność i pierwsze kleje epoksydowe szybkowiążące zostały już wypuszczone na rynek, lecz nadal niższa cena tych produktów pozostaje życzeniem. Te spoiwa natomiast stosuje się na zewnątrz, gdzie wymogiem jest twarde i odporne połączenie na warunki atmosferyczne z możliwością obróbki jak polerowanie.
A co gdy chcemy połączyć nie tylko granit z granitem, lecz kamień z metalem, aluminium bądź innymi materiałami i mieć pewność długotrwałego solidnego łączenia?
Jeszcze parę lat temu takie pytanie pozostawało bez odpowiedzi. Dzisiaj producenci prześcigają się z wytworzeniem nowych rozwiązań, testując je pod kątem wytrzymałościowym. I takie też kleje już występują. Są to kleje uszczelniające, klejące na bazie polyuretanu. Kleje te, a zarazem szczeliwa, gdyż różnie są nazywane, posiadają, bardzo wysoką zdolność odkształcania się — ok. 196 Mpa, nie tracąc przy tym przyczepności do łączonych materiałów. Klej ten występuje w postaci gęstej masy w różnych kolorach, która po nałożeniu potrzebuje ok. 12 godzin do całkowitego wyschnięcia. Atutem tego typu spoiwa jest łączenie wszystkich rodzajów kamienia od twardego jak granit, po bardzo miękkie, jak wapienie z bardzo dobrą przyczepnością do kamienia oraz klejonego podłoża. Takie spoiwo jest ciągle elastyczne i służy jako stabilizator drgań i nacisków pomiędzy dwoma podłożami. Nadaje się również do pokrycia farbą, lecz nie można go obrabiać mechanicznie. Ten rodzaj kleju znajduje zastosowanie wewnątrz i na zewnątrz gdzie wymagane jest połączenie elastyczne, szczelne i odporne na ciężkie warunki, w jakim się będzie znajdowało.
Krótko mówiąc, a zarazem podsumowując jaki klej chcemy zastosować, uzależnione jest od miejsca zastosowania, rodzaju łączonych materiałów oraz rodzaju kamienia, jaki zostanie użyty do klejenia.